Baionako peñak

Zer dira Baionako peñak? 

"Peñak" gazteleraz lagun taldea erran nahi du. Gure auzokideen artean, herriko bestetan elkarrekin parte hartzen duen pertsona-taldea da. Honek Espainia iparraldeko « sozietateei » egiten die erreferentzia, gizonentzat soilik diren klubak, aldian aldi biltzen direnak gai baten inguruan eztabaidatzeko.

Baionan, termino honek kultur eta besta-elkarteak izendatzen ditu, emazteak eta gizonak biltzen dituztenak, balio sendoen inguruan, hala nola, elkarbizitza, gizarte-laguntza, kultura-transmisioa eta nola ez hiriko besta-animazioa.

Elkarte hauek oinarritzat dute: kirola, kultura, tauromakia, hizkuntzaren sustapena, auzoetako bizitza, gastronomia…, eta hasiera-hasieratik bestaren egitarauan parte hartzen dute.

Besten historia beti izan da elkarrekin topatzeko ohitura zuten lagun talde batzuek moldatzen zutenaren araberakoa. 1932tik aitzina, « Batsarous » bezalako musika formazioek lagundu zuten egitarauaren garapenean. Sormenezkoak eta dinamikoak ziren, baina Besten garaian hala ere ilaunak. 1946an, tauromakia zale batzuk Baionako Zezen Zikulua sortuz antolatzea erabaki zuten. Alexis Etchegoyen, Louis Lachique, Loulou Lamarque, Charly Forgues, Pierre Pochelu baionar fenomenoaren peñen eta aste zoroan egin zuten inbertsioaren aitzindari bilakatzen dira.

1975etik 1990era, Baionak besta-elkarteen baby boom antzeko bati etekina atera zion, haien kopurua sekulakoa izan bait zen. Bokazio desberdinetako talde edo klub hauek, batzuetan arraroak, Besten beso armatu bilakatuko dira. Elkarte hauen helburua partekatua da: besten espiritua bultzatu eta bermatzaile bilakatzea. Hiriaren erdialdean eta harresietan hutsik diren lokal pribatu eta publikoak inbertitzen dituzte, jabe edo alokatzaile bilakatzen dira eta poliki-poliki, bestazaleen ohiturak aldaten dituzte.

Gaur egun, "peña" terminoak kideak biltzen diren lokakalak ere aipatzen ditu.

Moda honen sorreran, elkarteak oso pribatuak dira eta gizonentzat bakarrik dira. Peña bateko edo besteko kide izateko bertako partaideengandik hautatua izan behar da. Bi « zaharren » babesa arau bat da eta bulegoak boto bat egiten du kide berriaren sarrera balioztatzeko.

Ondorioz, peñak modu pribatu batean bizi dira urtean zehar. Aldiz, publiko guziarendako ateak idekitzen dituzte bestetako bost egun eta gauetan. Gutxi batzuk dira  emazteak errezibitzen dituztenak Baionako bestetatik kanpo. 1990ko hamarkadik aitzina soilik, neskak, poliki-poliki mundu pribatu eta sekretu honetan sartzen dira.

Baionako Bestetako protagonista garrantzitsu hauek 2004 urtean elkartu ziren, eta GAB (Groupement des Associations Bayonnaises) BEB (Baionako Elkarteen Batasuna) sortu zuten.

Batasun honek lau misio handiren inguruan dihardu

1. Elkarteen  interesak defendatzea erakunde eta agintari publikoen aitzinean,

2. Araudi-aldaketen eta publikoaren harrera-baldintzen aitzinean Batasuneko Elkarteetako kideak informatu eta laguntzea,

3. Hiriko eta lurraldeko batzorde ezberdinetan kideak ordezkatzea,
4. Beren berezitasuna iraunaraztea etorkizuneko belaunaldientzat.

2004 urtea geroztik BEB-ek hiru lehendakari ukan ditu: Gorka Robles, Laurent Roux eta Owen Lagadec.

2017an, Hiria eta BEB (gaur Baionako Peñen Elkartea) haratago joan ziren eta konpromisoa hartu zuten xarta baten idaztea energiak bideratzeko, bestazaleen segurtasuna hobetzeko eta Baionako Besten espiritua bermatzeko.

Engaiamenduen errespetatzeak: segurtasun-arauak betetzen dituzten lokalak, urtean zehar hiriaren bizitzan erakutsitako inplikazioa, musika bizien harrera, auzoarekiko errespetua eta eragozpen akustikoen aurka borrokatzea, laguntzen du Herriko Etxeak denbora mugatu berezi baterakoedariak saltzeko beharrezkoa den 3garren lizentziaren izenpetzea.

2019ko Bestetatik goiti, elkarte lokalen aitzinaldean ezarria den makarroi batek aukera ematen die bestazaleei Herriko peña ofizial eta labelizatuak aurkitzeko.